Ο πληθωρισμός στην Ελβετία έφτασε σε υψηλό 29 ετών, στο 3,5%, το 2022. Αν και εξακολουθεί να είναι υψηλός για τα ελβετικά δεδομένα, είναι πολύ κάτω από τα διψήφια ποσοστά άλλων προηγμένων οικονομιών, όπως οι ΗΠΑ (9,1%), το Ηνωμένο Βασίλειο (11,1%) και η ευρωζώνη (10,6%).
Επίσης η άνοδος των τιμών δεν ήταν εξουθενωτική για τους πολίτες της χώρας.
Τι έχει η Ελβετία, που δεν έχουν οι άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες χτυπήθηκαν από τον υψηλό πληθωρισμό και την ακρίβεια; Και ποια είναι τα διδάγματα που μπορούν να εξαχθούν από την οικονομική πολιτική της;
Καταρχήν είναι μία από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου, με κατά κεφαλήν ΑΕΠ που ξεπερνά αυτό άλλων μεγάλων οικονομιών, όπως οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Γερμανία.
Επίσης, φιλοξενεί μερικούς από τους πλουσιότερους πολίτες στον κόσμο, με μέσο πλούτο 696.604 δολάρια ανά ενήλικα.
Η σταθερότητα του ελβετικού φράγκου
Ένας άλλος λόγος για τη σχετική σταθερότητα των τιμών της Ελβετίας οφείλεται στο ισχυρό ελβετικό φράγκο που έφτασε στην ισοτιμία με το ευρώ το 2022 και παρέμεινε σταθερό έναντι του ανατιμημένου δολαρίου.
Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ιδιότητά του ως νόμισμα “ασφαλούς καταφυγίου”. Το ελβετικό φράγκο υποστηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από μεγάλα αποθέματα χρυσού, ομολόγων και χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, τα οποία βοηθούν την κεντρική τράπεζα της Ελβετίας να διασφαλίσει τη σταθερότητα του νομίσματος σε περιόδους μεταβλητότητας.
Επίσης ωφελείται το εμπόριο.
Η Ελβετία εισάγει κάθε χρόνο αγαθά και υπηρεσίες αξίας περίπου 302 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η πλειονότητα των οποίων προέρχεται από τις γειτονικές χώρες της ΕΕ. Λόγω του ισχυρότερου ελβετικού φράγκου οι εισαγωγές είναι φθηνότερες,
Εν τω μεταξύ, οι εξαγωγές της ισόποσου ύψους- 305 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως – περιλαμβάνουν σε μεγάλο βαθμό αγαθά και υπηρεσίες υψηλότερης αξίας, όπως ρολόγια και φαρμακευτικά προϊόντα, τα οποία είναι λιγότερο ευαίσθητα στις διακυμάνσεις των τιμών από ό,τι τα προϊόντα μαζικής παραγωγής χαμηλού περιθωρίου κέρδους.
Η ενέργεια
Με έντονη ορεινή μορφολογία και περισσότερες από 1.500 λίμνες, η Ελβετία εξαρτάται λιγότερο από τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου από ό,τι ορισμένοι Ευρωπαίοι γείτονές της, με την υδροηλεκτρική ενέργεια να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον ενεργειακό εφοδιασμό της.
Οι ελβετικοί προμηθευτές ενέργειας ανήκουν επίσης σε μεγάλο βαθμό στο δημόσιο, πράγμα που σημαίνει ότι είναι λιγότερο εκτεθειμένοι σε ακραίες διακυμάνσεις της αγοράς μέσω χρηματοοικονομικών δικλείδων ασφαλείας, ενώ υπόκεινται σε αυστηρότερες ρυθμίσεις τιμολόγησης.
Στο τέλος του 2022, οι τιμές της ενέργειας στην Ελβετία αυξήθηκαν με ρυθμό 16,2% – κάτω από τα επίπεδα που αντιμετώπιζαν μεγάλες χώρες όπως η Γερμανία (25%), οι Κάτω Χώρες (30%), το Ηνωμένο Βασίλειο (52,3%) και η Ιταλία (64,7%).
Οι υψηλοί δασμοί σε ορισμένες εισαγωγές γεωργικών προϊόντων σημαίνουν επίσης ότι τα εγχώρια παραγόμενα τρόφιμα, όπως το γάλα και το τυρί, έχουν καλύτερες τιμές και επηρεάζονται λιγότερο από τις κινήσεις στις παγκόσμιες αγορές τροφίμων. Αυτό, με τη σειρά του, έχει συμβάλει στην τόνωση της οικονομίας της χώρας.
Ωστόσο, η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας δήλωσε τον Δεκέμβριο ότι βλέπει τον πληθωρισμό να πέφτει κατά μέσο όρο στο 2,4% το 2023, πριν φθάσει στο 1,8% το 2024.
Αυτό θα ήταν κάτω από τον στόχο της τράπεζας για 2%. Παρόλα αυτά, οι οικονομολόγοι δήλωσαν ότι είναι απίθανο αυτή η εξέλιξη να πλήξει την οικονομία.
Τα διδάγματα
Το μοναδικό οικονομικό τοπίο της Ελβετίας έχει δημιουργηθεί εδώ και δεκαετίες και είναι δύσκολο για τις περισσότερες χώρες να το αναπαράγουν χονδρικά. Η συναλλαγματική της πολιτική, για παράδειγμα, δεν θα μπορούσε να αντικατοπτριστεί από την ευρύτερη ζώνη του ευρώ, δεδομένων των διαφορετικών οικονομιών που εμπλέκονται.
Ωστόσο, η ευρωζώνη θα μπορούσε να πάρει κάποια μαθήματα.
Η Ελβετία ασκεί αυστηρούς ελέγχους στις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών.
Από τα βασικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων, της στέγασης και των μεταφορών, σχεδόν το ένα τρίτο (30%) υπόκειται σε έλεγχο τιμών – περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι τιμές των τροφίμων στην χώρα αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 4,0% τον περασμένο Δεκέμβριο, έναντι 11,9% στις ΗΠΑ, 16,9% στο Ηνωμένο Βασίλειο και 19,8% στη Γερμανία.
Αποτελεσματική κοινωνική πολιτική
«Έχουμε ανισότητα, φυσικά. Αλλά, διεθνώς, έχουμε, νομίζω, μια αποτελεσματική κοινωνική πολιτική», δήλωσε στο CNBC ο Τομπίας Στράουμαν καθηγητής οικονομικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης.
Ο ίδιος ανέφερε ότι η εθνικοποίηση της ελβετικής παροχής ενέργειας προσφέρει ένα σημαντικό μάθημα σε άλλες χώρες, ιδίως σε εκείνα τα έθνη της Ευρώπης που υπέστησαν μια ευρεία στροφή προς την ιδιωτικοποίηση και τώρα πληρώνουν το τίμημα.
«Μεσοπρόθεσμα έως βραχυπρόθεσμα, αυτό ήταν μια πολύ καλή ιδέα», δήλωσε ο Στράουμαν, για την ιδιωτικοποίηση της παροχής ενέργειας. «Αλλά η αγορά δεν είναι πολύ ευέλικτη και αυτό τους στοιχειώνει τώρα».
«Όταν κρατικοποιήθηκε ο κλάδος οι Ελβετοί ήταν επιφυλακτικοί»”, πρόσθεσε. «Αλλά εκ των υστέρων θα έλεγα ότι ήταν μια πολύ καλή απόφαση».
–