Στα πλουσιότερα έθνη, όπου το καθαρό νερό της βρύσης είναι ευρέως διαθέσιμο, το εμφιαλωμένο νερό θεωρείται συχνά κάτι σαν αγορά “πολυτελείας”, καθώς θεωρείται πιο υγιεινό και πιο “γευστικό” από το νερό της βρύσης.
Ωστόσο, σε πολλές χώρες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος, το εμφιαλωμενο νερό συνδέεται με την έλλειψη αξιόπιστης πρόσβασης σε ασφαλές νερό βρύσης.
Η παγκόσμια βιομηχανία εμφιαλωμένου νερού, αυτήν την στιγμή είναι «οδοστρωτήρας» με περισσότερα από 1 εκατομμύριο μπουκάλια νερό να πωλούνται κάθε λεπτό σε όλο τον κόσμο και τις παγκόσμιες πωλήσεις να αναμένεται μέχρι το 2030, σχεδόν να διπλασιαστούν.
Ωστόσο, το περιβαλλοντικό, κλιματικό και κοινωνικό κόστος, είναι τεράστιο σύμφωνα με έκθεση του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου των Ηνωμένων Εθνών για το νερό, το περιβάλλον και την υγεία, το οποίο αναλύει τις παγκόσμιες επιπτώσεις αυτής της βιομηχανίας.
Σύμφωνα με την έκθεση, τα υπόγεια ύδατα που εξάγονται για να γεμίσουν δισεκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια ετησίως αποτελούν δυνητική απειλή για τους υδάτινους πόρους και τροφοδοτούν την παγκόσμια κρίση περιβαλλοντικής ρύπανσης από πλαστικό, ενώ η ανάπτυξη της βιομηχανίας συμβάλλει στην απόσπαση των υδάτινων πόρων από τον έλεγχο του δημοσίου, επιβραδύνοντας την πρόοδο προς τους στόχους της καθολικής πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό, με δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους να είναι αντιμέτωποι με το φάσμα της δίψας.
Τι λένε οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας
Εκπρόσωπος της Διεθνούς Ένωσης Εμφιαλωμένου Νερού δήλωσε στο CNN ότι η βιομηχανία «υποστηρίζει τα δημόσια συστήματα ύδρευσης, τα οποία είναι σημαντικά για την παροχή στους πολίτες καθαρού και ασφαλούς πόσιμου νερού».
Σε παγκόσμια κλίμακα, «το εμφιαλωμένο νερό είναι το κλειδί για ασφαλές πόσιμο νερό», ανέφερε επίσης, προσθέτοντας: «Για πολλές οικονομικά αναπτυσσόμενες χώρες, το εμφιαλωμένο νερό χρησιμεύει ως μερική λύση όταν δεν υπάρχει ασφαλές πόσιμο».
Εξάντληση των υπόγειων υδάτων;
Η κύρια πηγή εμφιαλωμένου νερού είναι τα υπόγεια ύδατα, τα οποία εξαντλούνται γρήγορα σε ορισμένα μέρη του κόσμου λόγω παραγόντων όπως η υπερβολική άντληση και οι κλιματικές ξηρασίες .
Η μεγαλύτερη πηγή εξάντλησης των υπόγειων υδάτων είναι η γεωργία, η οποία χρησιμοποιεί νερό για άρδευση. Αλλά οι ποσότητες που λαμβάνονται από τη βιομηχανία εμφιαλωμένου νερού μπορούν να προσθέσουν επιπλέον πίεση στις δεξαμενές νερού του πλανήτη. Σύμφωνα με την έκθεση, περισσότεροι από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως βασίζονται στα υπόγεια ύδατα για τις ανάγκες τους σε πόσιμο νερό.
Σε περιοχές που έχουν ήδη ελλείψεις
Ορισμένες εταιρείες δραστηριοποιούνται σε περιοχές όπου υπάρχουν ήδη ελλείψεις σε πόσιμο νερό. Υπάρχουν επίσης συγκρούσεις με κοινότητες που ανησυχούν για πιθανές αρνητικές επιπτώσεις της εξόρυξης εταιρειών εμφιαλωμένου νερού.
Η Nestlé Waters North America, για παράδειγμα, γνωστή πλέον ως BlueTriton Brands, έχει αντιμετωπίσει κριτική στην Καλιφόρνια για την εξόρυξη νερού από την πολιτεία, η οποία υποφέρει από παρατεταμένη ξηρασία.
Σύμφωνα με την έκθεση, το 2020 η Nestlé Waters (τότε) εξήγαγε 3 εκατομμύρια λίτρα κάθε μέρα από τις πηγές Florida Springs, ενώ στη Γαλλία, η εταιρεία νερού Danone εξόρυσσε έως και 10 εκατομμύρια λίτρα την ημέρα από την πηγή Evian-les-Bains στις γαλλικές Άλπεις.
Εκπρόσωπος της Nestlé δήλωσε: «Η υπεύθυνη χρήση και η εξοικονόμηση νερού βρίσκονται στο επίκεντρο των προσπαθειών μας να οικοδομήσουμε μια πιο αποτελεσματική εταιρεία και να είμαστε υπεύθυνοι διαχειριστές».
Επίσης, εκπρόσωπος της Danone ανέφερε ότι «έχουμε υπάρξει πρωτοπόροι στη διατήρηση και αποκατάσταση των υδάτινων πόρων».
«Τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην έκθεση είναι λανθασμένα και απέχουν πολύ από το να αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα στο Evian-les-Bains. Η βιομηχανία εμφιαλωμένου νερού είναι ένας από τους μικρότερους χρήστες νερού. Για παράδειγμα, στη Γαλλία το φυσικό μεταλλικό νερό αντιπροσωπεύει το 0,3 % των ανανεώσιμων υπόγειων υδάτων» πρόσθεσε.
Συνολικά, σύμφωνα με την έκθεση, υπάρχουν «ελάχιστα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με τις ποσότητες νερού που εξάγονται». Η έλλειψη κανονισμών για την διαχείριση των υπόγειων υδάτων σε ορισμένες χώρες μπορεί να οδηγήσει στην άντληση σημαντικών ποσοτήτων νερού χωρίς να λαμβάνονται επαρκώς υπόψη οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις, διαπιστώθηκε.
«Μύθος»
Ο εκπρόσωπος της Διεθνούς Ένωσης Εμφιαλωμένου Νερού δήλωσε: «Ο ισχυρισμός ότι η παραγωγή εμφιαλωμένου νερού χρησιμοποιεί πολύ νερό είναι ένας κοινός μύθος».
Αναφερόμενος στις ΗΠΑ, ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι «η παραγωγή εμφιαλωμένου νερού χρησιμοποιεί εξαιρετικά μικρή ποσότητα νερού – μόλις το 0,01%” της συνολικής χρήσης νερού της χώρας».
«Κύμα» ρύπανσης από πλαστικό
Η βιομηχανία εμφιαλωμένου νερού παρήγαγε περίπου 600 δισεκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια και δοχεία το 2021, σύμφωνα με την έκθεση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα περίπου 25 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων — τα περισσότερα από τα οποία δεν ανακυκλώνονται και καταλήγουν σε χωματερές .
Ο σωρός των απορριμμάτων είναι τόσο μεγάλος κάθε χρόνο, που θα μπορούσε να δημιουργήσει μια ουρά, με φορτηγά 40 τόνων, που θα εκτεινόταν από τη Νέα Υόρκη έως την Μπανγκόκ , σύμφωνα με την έκθεση.
–