Ενώ η συμμετοχική δημοκρατία ακούγεται σαν ένας σημαντικός στόχος για πολλούς, εγείρει επίσης ερωτήματα ευθύνης, λογοδοσίας, εξουσίας και εμπιστοσύνης, σύμφωνα με μια επιτροπή για τη συμμετοχή των πολιτών.
Η «συμμετοχική δημοκρατία» ακούγεται ωραία. Γιατί να μην συμμετέχουν οι πολίτες περισσότερο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων από το να επιλέγουν απλώς ένα όνομα σε ένα κομμάτι χαρτί κάθε τέσσερα ή πέντε χρόνια;
Οι υπέρμαχοι της συμμετοχικής δημοκρατίας υποστηρίζουν ότι εάν υπάρχει η δυνατότητα να εκφράζουν οι πολίτες τις ανησυχίες και τις ιδέες τους πιο τακτικά, μπορεί να οδηγηθούμε σε καλύτερες λύσεις, καθώς και σε ένα πιο δημοκρατικό αποτέλεσμα.
«Η δημοκρατία πρέπει να είναι μια συνεχής διαδικασία. Η οικοδόμηση εμπιστοσύνης και η συλλογή ιδεών κάθε στιγμή της ημέρας είναι μία καθημερινή διαδικασία», δήλωσε ο δήμαρχος του Ρότερνταμ, Ahmed Aboutaleb, στη EURACTIV, μετά από μια συζήτηση για τη συμμετοχική δημοκρατία στη Μασσαλία.
Το ζήτημα της λογοδοσίας
Ωστόσο, η συμμετοχική δημοκρατία θέτει επίσης ένα ζήτημα σχετικά με το ποιος έχει την ευθύνη για τις πολιτικές αποφάσεις. Ενώ οι πολιτικοί οι οποίοι λαμβάνουν μια κακή απόφαση μπορεί να δεχθούν τις συνέπειες από τους ψηφοφόρους στις επόμενες εκλογές, οι πολίτες που παίρνουν μία απόφαση σε ένα φόρουμ πολιτών δεν μπορούν να λογοδοτήσουν με τον ίδιο τρόπο εάν προκύψουν δυσμενή αποτελέσματα.
«Τα φόρουμ πολιτών μπορούν να είναι μόνο ένα συμπλήρωμα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, όχι υποκατάστατο», δήλωσε η Muhterem Aras, πρόεδρος του κοινοβουλίου στο γερμανικό κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης.
Υπό αυτές τις συνθήκες, είπε ότι θα πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών.
Σύμφωνα με την Aras, οι ομάδες των πολιτών θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες όταν οι πολιτικές συζητήσεις φτάνουν σε ένα δύσκολο σημείο και ο συμβιβασμός φαίνεται αδύνατος.
«Μερικές φορές τα πολιτικά ζητήματα φτάνουν σε ένα τέλμα και χρειάζεται μια ομάδα πολιτών για να ξεπεραστεί» δήλωσε. Στο περιφερειακό κοινοβούλιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης, για παράδειγμα, οι πολιτικοί δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν σε μία μεταρρύθμιση για το συνταξιοδοτικό σύστημα του κοινοβουλίου.
Μια ομάδα πολιτών, η οποία ήταν σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητη από το κόμμα, βοήθησε τελικά να ξεπεραστεί το εμπόδιο.
Εξουσία και εμπιστοσύνη
Ενώ η Aras υποστήριξε έναν πιο συμβουλευτικό ρόλο για τη συμμετοχική δημοκρατία, ο δήμαρχος του Ρότερνταμ, Ahmed Aboutaleb, υποστήριξε ότι η πραγματική εξουσία πρέπει να μοιράζεται.
«Η εξουσία είναι πιο αποτελεσματική αν τη μοιραζόμαστε», είπε.
Το Ρότερνταμ έχει χωριστεί σε 39 γειτονιές, στις οποίες οι επιτροπές γειτονιάς μπορούν να αποφασίζουν για ορισμένα θέματα ανεξάρτητα, όπως, για παράδειγμα, ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να δαπανήσουν τον προϋπολογισμό που εκχωρεί στη γειτονιά η πόλη.
Οι επιτροπές γειτονιάς εκλέγονται, αλλά, σε αντίθεση με τις συνήθεις ολλανδικές εκλογές, οι πολίτες μπορούν να συμμετέχουν από την ηλικία των 16 ετών.
Επιπλέον, ο Aboutaleb όρισε δέκα γειτονιές κομβικής σημασίας, στις οποίες ανέθεσε τους λεγόμενους «κομάντο της πόλης», οι οποίοι είναι ισχυρές προσωπικότητες στις περιοχές τους. Σύμφωνα με τον δήμαρχο του Ρότερνταμ, αυτοί οι «κομάντο της πόλης» λαμβάνουν προϋπολογισμούς για να οργανώσουν δραστηριότητες με τους πολίτες.
Αν και η παροχή προϋπολογισμών στις τοπικές επιτροπές γειτονιάς ή «δημοτικές επιτροπές» ακούγεται πολλά υποσχόμενη, καθώς αποτελούνται από απλούς πολίτες και επομένως μπορεί να έχουν καλές ιδέες για τη δαπάνη των χρημάτων, αυτό θέτει επίσης ένα ζήτημα πιθανής διαφθοράς ή άλλης κατάχρησης κεφαλαίων.
Πώς θα μπορούσε να διασφαλίσει ο Aboutaleb τη λογοδοσία σε οικονομικά ζητήματα;
«Είναι θέμα εμπιστοσύνης», δήλωσε στη EURACTIV και πρόσθεσε μετά από λίγη σκέψη: «Υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης και σοβαρές ποινές».