Είναι σχετικά συνηθισμένο ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός να χρησιμοποιεί τα κέρδη μιας εταιρικής θυγατρικής για να χρηματοδοτήσει τις δραστηριότητές του. Patagonia, -, Newman’s Own, Bertelsmann και Novo Nordisk είναι ορισμένα μόνο από τα πιο γνωστά παραδείγματα.
Η OpenAI, η εταιρεία που έφερε στη ζωή μας τo chatbot παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης, ChatGPT, και που οραματίζεται την Τεχνητή Γενική Νοημοσύνη (AGI) ακολουθεί εν μέρει το παραπάνω μοντέλο. Είναι ένας μη κερδοσκοπικός όμιλος με μία κερδοσκοπική θυγατρική, η οποία όμως δεν μοιράζει τα κέρδη της στους μετόχους, αλλά τα αξιοποιεί στο έπακρο για να αναπτύξει ασφαλή τεχνητή νοημοσύνη.
Οι ιδρυτές της δεν είναι δισεκατομμυριούχοι. Και οι μέτοχοί της, όπως η Microsoft, δεν περιμένουν να εισπράξουν μέρισμα από την επένδυσή τους, αλλά προσδοκούν να εισπράξουν τεράστια οφέλη από τα προϊόντα της έρευνας και της τεχνολογίας της.
Οι στόχοι και η κόντρα
Οι στόχοι του μη κερδοσκοπικού οργανισμού, όπως περιγράφονται στο καταστατικό του, επικεντρώνονται στην έρευνα και στη διασφάλιση ότι τα οποιαδήποτε προϊόντα προκύψουν από αυτήν θα είναι «δημόσια αγαθά».
Η for profit θυγατρική από την άλλη είναι πολύ πιο εστιασμένη σε εμπορεύσιμα προϊόντα παρέχει προνομιακή πρόσβαση σε επενδυτές όπως η Microsoft. Δημιουργήθηκε για να μπορεί να συνεχίσει να πληρώνει το εκπληκτικό κόστος της ερευνητικής ατζέντας του μη κερδοσκοπικού οργανισμού. Ενώ υποτίθεται ότι πρόκειται για δύο συμπληρωματικά κομμάτια ενός οργανισμού – αυτά αναπόφευκτα έρχονται συχνά σε σύγκρουση.
Η στρατηγική του Altman
Ο διευθύνων σύμβουλος, Sam Altman, έχοντας ως στόχο την ταχεία ανάπτυξη εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, κυνηγούσε τα τελευταία χρόνια (και εξασφάλιζε) κεφάλαια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Είχε τη στήριξη σε αυτή την κατεύθυνση του προέδρου Greg Brockman, που έβλεπε ότι χωρίς για παράδειγμα τα 13 δισ. δολ. της Microsoft τα αποτελέσματα δεν θα ήταν τόσο εντυπωσιακά.
Το τελευταίο διάστημα μάλιστα ο Altman προσπαθούσε να αντλήσει χρηματοδότηση για το πρόγραμμα Tigris, που εστιάζει στην παραγωγή ημιαγωγών αναγκαίων στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης. Στον συγκεκριμένο χώρο αυτή τη στιγμή κυριαρχεί η Nvidia.
Τα άλλα 4 μέλη του ΔΣ ωστόσο φοβούνταν ότι αυτό το αδιάκοπο κυνήγι της χρηματοδότησης και η ταχύτατη ανάπτυξη της AI χωρίς άλλες δικλείδες ασφαλείας ενέχουν σοβαρούς κινδύνους. Διακηρυγμένη αποστολή τους ήταν να διασφαλίσουν ότι η AI θα είναι προς όφελος της ανθρωπότητας και δεν θα την απειλεί.
Τι δεν υπολόγισαν οι 4 στη μάχη τους απέναντι στον Altman
Αντί να επιχειρήσουν να βρουν κοινό τόπο, μία συμβιβαστική λύση δηλαδή με τον Altman, επέλεξαν τη ρήξη. Και εκεί τα υπολόγισαν όλα λάθος. Δεν περίμεναν την αποχώρηση του Brockman και κορυφαίων ερευνητών της εταιρείας ως ένδειξη διαμαρτυρίας και κυρίως δεν είχαν υπολογίσει πόσο πιστό ήταν το προσωπικό στον διευθύνοντα σύμβουλο και το όραμά του. Η απόλυσή του θεωρήθηκε «πραξικόπημα» και η εξέγερση δεν άργησε να έρθει.
Μπορεί ο Altman να είχε αποκλίνει από την αρχική λογική του απολύτως μη κερδοσκοπικού οργανισμού, αλλά είχε πείσει το προσωπικό ότι με το δικό του σχέδιο η εταιρεία μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται και να προσφέρει. Έτσι περισσότεροι από 500 υπάλληλοι (εκ των περίπου 700 της OpenAI) σε ανοιχτή τους επιστολή απειλούν να παραιτηθούν, εάν δεν παραιτηθούν οι 4 που έδειξαν την πόρτα της εξόδου στον Altman.
Ο τελευταίος δεν άργησε να βρει νέο «σπίτι». Ο κορυφαίος μέτοχος της OpenAI, η Microsoft, του ανέθεσε να ηγηθεί της νέας μονάδας τεχνητής νοημοσύνης, μαζί με τον στενό συνεργάτη του Μπροκμαν. Στο δυναμικό της νέας μονάδας έχουν ήδη ενταχθεί πρώην εργαζόμενοι της OpenAI.
Κάπως έτσι η startup που μετετράπη σε κορυφαίος παίχτης και «οδηγός» της φρενίτιδας γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη – αν και με νέο CEO στο τιμόνι της- κινδυνεύει με διάλυση. Πολύ γρήγορα θα φανεί εάν μπορεί να διαχειριστεί τη μεγάλη αυτή κρίση ή εάν θα πέσει θύμα του φόβου… απέναντι στο κέρδος.