Καθώς η Ρωσία και η Ουκρανία προετοιμάζονται για τη μεγαλύτερη μάχη με τανκς στην Ευρώπη απο τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το μέλλον του πολέμου του Βλαντιμίρ Πούτιν παραμένει αδύνατο να προβλεφθεί. Μεγάλης κλίμακας εμπλοκές αρμάτων μάχης και πυροβολικού στο επίπεδο ανοιχτό έδαφος της ανατολικής Ουκρανίας μπορεί να ευνοήσουν τη Μόσχα και το τεράστιο βάρος της ρωσικής στρατιωτικής μηχανής θα μπορούσε να έχει εδαφικά κέρδη, αλλά άλλα αποτελέσματα είναι πιθανά. Το ουκρανικό θάρρος, η τακτική λαμπρότητα και η πρόσβαση στα δυτικά όπλα και εξοπλισμό θα μπορούσαν να προκαλέσουν άλλη μια σειρά ταπεινωτικών οπισθοδρομήσεων για τη Ρωσία.
Το χειρότερο σενάριο για τον κ. Πούτιν θα ήταν ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία να καταλήξει σε μια συνολική στρατιωτική ήττα, με την κατάρρευση των φιλορωσικών θυλάκων στο Ντονμπάς και τη Μολδαβία και την ενσωμάτωση της Ουκρανίας στη Δύση. Μια τέτοια ήττα θα ήταν κάτι περισσότερο από μια προσωπική ταπείνωση. θα μπορούσε να είναι μια οπισθοδρόμηση που τελείωσε την καριέρα του. Θα προκαλούσε επίσης ένα ψυχολογικό και στρατηγικό σοκ στη θέση και την αυτοεικόνα της Ρωσίας. Η πορεία της ρωσικής ιστορίας θα άλλαζε.
Η Ρωσία δεν θα ήταν η πρώτη πρώην αυτοκρατορία που θα αντιμετωπίσει μια στιγμή ιστορικού απολογισμού. Η ήττα της Ισπανίας το 1898 από τους πρωτοεμφανιζόμενους Αμερικανούς ήταν μια στιγμή ορόσημο στην ισπανική ιστορία. Η παγκόσμια αυτοκρατορία που είχε καθορίσει την Ισπανία από τα ταξίδια του Κολόμβου είχε ξαφνικά εξαφανιστεί και οι Ισπανοί άρχισαν να αμφισβητούν τα πάντα, από τη μοναρχία μέχρι τον ρόλο της εκκλησίας.
Για τη Βρετανία και τη Γαλλία, η άδοξη αποτυχία τους στην εκστρατεία του Σουέζ το 1956 ανάγκασε και τις δύο χώρες να συνειδητοποιήσουν ότι δεν ήταν πλέον ανεξάρτητες παγκόσμιες δυνάμεις. Οι δόξες της αυτοκρατορίας είχαν τελειώσει και οι δύο πρώην υπερδυνάμεις άρχισαν, οδυνηρά και απρόθυμα, να προσαρμόζονται στις νέες τους συνθήκες.
Μια αποφασιστική ρωσική αποτυχία στην Ουκρανία θα μπορούσε να είναι η στιγμή του Σουέζ της Μόσχας. Εάν η Ρωσία αποτύχει να κατακτήσει την καρδιά της Ουκρανίας (η δυτική Ουκρανία είναι λιγότερο ανησυχητική στη ρωσική ιστορική μυθολογία), οι Ρώσοι δεν θα μπορέσουν να αποφύγουν το συμπέρασμα ότι η αυτοκρατορία των τσάρων, που οδυνηρά συγκεντρώθηκε επί πολλούς αιώνες και αποκαταστάθηκε από τον Λένιν και τον Στάλιν μετά οι καταστροφές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, έχει πέσει αμετάκλητα. Αυτό θα αναγκάσει το είδος της βαθιάς ενδοσκόπησης στη Ρωσία που έπρεπε να αντιμετωπίσουν άλλες πρώην αυτοκρατορίες. Οι συνέπειες θα είναι εκτεταμένες.
Επί των Ρομανόφ, των κομμουνιστών και του κ. Πούτιν, η ρωσική πολιτική σκέψη έχει διαμορφωθεί από τρεις πεποιθήσεις: ότι η Ρωσία είναι διαφορετική, ότι η διαφορά είναι υπερβατικά σημαντική και ότι δίνει στη Ρωσία έναν μοναδικό ρόλο στην παγκόσμια ιστορία. Η ήττα στην Ουκρανία θα υπονόμευε ριζικά την εμπιστοσύνη σε αυτές τις ιδέες, βυθίζοντας τη Ρωσία σε κρίση ταυτότητας με απρόβλεπτες πολιτικές συνέπειες.
Οι τσάροι, οι κομισάριοι και οι Πουτινιστές είδαν όλοι τη Ρωσία ως μοναδική και αφοσιωμένη στον αγώνα ενάντια στη Δύση. Για τους τσάρους, η Μόσχα ήταν η «τρίτη Ρώμη» που θα κουβαλούσε τη δάδα του Χριστιανισμού και του πολιτισμού αφού η πρώτη Ρώμη έπεσε σε βάρβαρους εισβολείς και η δεύτερη Ρώμη (Κωνσταντινούπολη) στους Τούρκους. Για τους κομμουνιστές, η Μόσχα ήταν η ακρόπολη της παγκόσμιας προλεταριακής επανάστασης, που έμελλε να εκμηδενίσει την παρακμιακή αστική κουλτούρα της Δύσης. Ο κ. Πούτιν και οι συνεργάτες του βλέπουν τον κόσμο με παρόμοιους όρους, με τη Ρωσία δεσμευμένη σε έναν πόλεμο επιβίωσης ενάντια στη δυτική παρακμή, την άψυχη και την αχαλίνωτη απληστία.
Για να διατηρήσει τη θέση της στον άνισο ανταγωνισμό με την πιο ανεπτυγμένη Δύση και να παράσχει διακυβέρνηση προσαρμοσμένη στη μοναδική της ψυχή, η Ρωσία, υποστήριξαν οι κυβερνήτες της, έπρεπε να συγκεντρώσει την εξουσία στην κορυφή. Μόνο κάποιος τόσο ισχυρός όσο η Μεγάλη Αικατερίνη, ο Στάλιν ή, όπως υποστηρίζουν οι θαυμαστές του, ο κ. Πούτιν μπορεί να επιτρέψει στη Ρωσία να επικρατήσει στην αντιπαράθεσή της με τη Δύση.
Η Ουκρανία είναι η καρδιά του θέματος. Με την Ουκρανία υπό τον αντίχειρά της, η Μόσχα βλέπει τον εαυτό της ως τη μεγαλύτερη δύναμη στην Ευρώπη. Χωρίς την Ουκρανία, το όνειρο ότι η Ρωσία μπορεί να ανακτήσει το καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης ως υπερδύναμης θα πεθάνει με πικρό θάνατο.
Χειρότερα, ίσως, από την άποψη των «ευρασιωτών» θεωρητικών και των ριζοσπαστών Ρώσων εθνικιστών που παρέχουν ένα κάλυμμα νομιμότητας στο καθεστώς του κ. Πούτιν, μια νίκη της Ορθόδοξης, της Σλαβικής και της δημοκρατικής Ουκρανίας επί της δεσποτικής Ρωσίας δεν θα αμφισβητούσε μόνο την προσωπική νομιμότητα της. Θα αμφισβητούσε την ιδέα της ρωσικής εξαιρετικότητας και θα υπονόμευε μοιραία την άποψη ότι ο δεσποτισμός είναι η μορφή διακυβέρνησης που ταιριάζει καλύτερα στη ρωσική ψυχή.
Καθώς ο πόλεμος αποκαλύπτει το σκοτάδι που ενυπάρχει στο καθεστώς του κ. Πούτιν, και καθώς οι φρικαλεότητες στο εξωτερικό και η καταστολή στο εσωτερικό εντυπώνουν το σημάδι του Κάιν όλο και πιο βαθιά στο μέτωπό του, είναι αδύνατο να μην ελπίζουμε σε μια ρωσική ήττα. Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή. Ο κ. Πούτιν και οι γύρω του γνωρίζουν ότι στην Ουκρανία δεν παλεύουν μόνο για την προσαρμογή των συνόρων. Πολεμούν για τον κόσμο τους και μπορεί να είναι ψυχολογικά αδύνατο να αποδεχτούν την ήττα μέχρι να τεθεί στο παιχνίδι κάθε μέτρο, όσο αδίστακτο κι αν είναι, και κάθε όπλο, όσο ειδεχθές.
Για τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τους ανθρώπους γύρω του, το διακύβευμα στην Ουκρανία είναι σχεδόν πολυ μεγάλο.