Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόκειται να απαλλαγεί από το ρωσικό φυσικό αέριο. Εκτός από τη διαφοροποίηση, την εξοικονόμηση ενέργειας ή την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ορισμένες χώρες επέλεξαν την επέκταση των υφιστάμενων γεωτρήσεων φυσικού αερίου ή την εκμετάλλευση αχρησιμοποίητων αποθεμάτων.
Ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπολογίζει τρεις βασικούς τρόπους για τη μείωση της εξάρτησης από τις ρωσικές ενεργειακές προμήθειες – εξοικονόμηση ενέργειας, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και διαφοροποίηση – πολλές χώρες επέλεξαν τον δικό τους τρόπο, ο οποίος ενίοτε περιλαμβάνει την αναβίωση έργων ορυκτών καυσίμων.
Η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε πρόσφατα τα κράτη μέλη της ΕΕ να μην κάνουν πίσω στη μακροπρόθεσμη προσπάθειά τους να μειώσουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων, καθώς μια χούφτα έθνη στράφηκαν στον άνθρακα μετά την απόφαση της Ρωσίας να περιορίσει τις προμήθειες φυσικού αερίου. Άλλες χώρες αποφάσισαν να επιταχύνουν ή να επεκτείνουν τις πρωτοβουλίες για γεωτρήσεις φυσικού αερίου, ενώ ορισμένες ακόμη και να ανατρέψουν προηγούμενες αποφάσεις κατά των γεωτρήσεων.
Παράδειγμα τέτοιου σχεδίου είναι μια κοινή ολλανδο-γερμανική επιχείρηση γεώτρησης στη Βόρεια Θάλασσα. Το έργο έχει προγραμματιστεί εδώ και αρκετό καιρό, αλλά η κυβέρνηση του γερμανικού κρατιδίου της Κάτω Σαξονίας είχε προηγουμένως αποφασίσει να μην εκδώσει άδεια. Το ολλανδικό υπουργείο ανακοίνωσε πρόσφατα ότι η Κάτω Σαξονία «λαμβάνει τώρα διαφορετική απόφαση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία». Η γεώτρηση υποτίθεται ότι θα ξεκινήσει το 2024.
Κλειδωμένα αποθέματα; Αλλάξτε το νόμο!
Πίεση για επέκταση της δραστηριότητας γεώτρησης φυσικού αερίου γίνεται και στην Ιταλία. Η Ιταλία παράγει ετησίως περίπου 3,3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι υπάρχουν αποθέματα 70-90 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων στο ιταλικό υπέδαφος. Ωστόσο, τα αποθέματα είναι επί του παρόντος κλειδωμένα από το νόμο και το φυσικό αέριο δεν μπορεί να εξαχθεί.
Ήδη από τον Φεβρουάριο του 2022, ως απάντηση στην ενεργειακή κρίση και τους αυξανόμενους λογαριασμούς ενέργειας, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι άρχισε να συλλογίζεται την υπόθεση του διπλασιασμού της εξόρυξης.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία επιτάχυνε τη συζήτηση σχετικά με την ενεργειακή στρατηγική της χώρας για την εκμετάλλευση των πόρων της. Μετά τη διακοπή των προμηθειών της Gazprom προς την Ιταλία, ο υπουργός οικολογικής μετάβασης Ρομπέρτο Τσινγκολάνι άνοιξε το δρόμο για την αναθεώρηση της δραστηριότητας των γεωτρήσεων, κάνοντας λόγο για «λάθος που από 20% εγχώριο φυσικό αέριο το 2000 πήγαμε στο 3-4% το 2020».
Η Ρουμανία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και διαθέτει επίσης αποδεδειγμένα υπεράκτια αποθέματα φυσικού αερίου. Μέχρι τον Απρίλιο, τα αποθέματα αυτά ήταν κλειδωμένα. Ο κυβερνητικός συνασπισμός, ωστόσο, συμφώνησε να αλλάξει τον νόμο για τις υπεράκτιες περιοχές και επέτρεψε στους επενδυτές να εκμεταλλευτούν τα αποθέματα.
Η Νορβηγία είναι παραδοσιακά ο δεύτερος σημαντικότερος προμηθευτής φυσικού αερίου για την ΕΕ. Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η Νορβηγία δεσμεύτηκε να βοηθήσει την ΕΕ να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο. Για να καλύψει το κενό που θα δημιουργηθεί μετά την εξαφάνιση του ρωσικού αερίου, η νορβηγική κυβέρνηση ενέκρινε την αύξηση της παραγωγής, κάτι που συνάντησε την έντονη αποδοκιμασία της αριστερής αντιπολίτευσης, η οποία προειδοποίησε για το κλείδωμα των επενδύσεων στα έργα ορυκτών καυσίμων.
Μικρές χώρες, μεγάλα όνειρα
Τα σχέδια για έργα γεώτρησης φυσικού αερίου ξεπηδούν όχι μόνο σε μεγάλες χώρες με παράδοση στις γεωτρήσεις, αλλά και σε μικρότερες.
Η Σλοβακία είναι μία από τις χώρες της ΕΕ που καταναλώνουν περισσότερο φυσικό αέριο με 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως. Πριν από μερικά χρόνια, ανακαλύφθηκε ένα κοίτασμα φυσικού αερίου που μπορεί να καλύψει περίπου το 10% της εγχώριας κατανάλωσης, σύμφωνα με εκτιμήσεις. Στο παρελθόν, η γεώτρηση είχε προκαλέσει την έντονη αντίδραση των περιβαλλοντολόγων, οι οποίοι υποστήριζαν ότι το έργο είναι επιβλαβές και περιττό. Ο πόλεμος το άλλαξε αυτό και το έργο επανήλθε στο τραπέζι των συζητήσεων. Σύμφωνα με τους επενδυτές, η γεώτρηση θα μπορούσε να ξεκινήσει σε δύο χρόνια, αν όλα πάνε σύμφωνα με τον προγραμματισμό. Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δεν απέκλεισαν το έργο.
Η Αλβανία επί του παρόντος δεν καταναλώνει καθόλου φυσικό αέριο. Διαθέτει, ωστόσο, τα αποθέματα και η κυβέρνηση πιέζει για αεριοποίηση τόσο στην παραγωγή όσο και στην ενεργειακή χρήση.
Δεν είναι όλα
Παρά τις πρωτοβουλίες αυτές, δεν επέλεξαν όλες οι χώρες να εκμεταλλευτούν τα αποθέματα φυσικού αερίου τους. Η Βουλγαρία διαθέτει εκτιμώμενα 480 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα σχιστολιθικού αερίου, αλλά η ισχύουσα νομοθεσία εμποδίζει την εκμετάλλευση και η κυβέρνηση δεν σχεδιάζει να αλλάξει το status quo.
Η Γαλλία διαθέτει σημαντικό δυναμικό αποθεμάτων τόσο στα ανοικτά όσο και στα παράκτια ύδατα, αλλά όπως και στη Βουλγαρία ή την Ιταλία, η νομοθεσία απαγορεύει τη χορήγηση των νέων αδειών. Με την αξιοσημείωτη εξαίρεση του βουλευτή David Habib, ο οποίος εκλιπαρεί για την επαναλειτουργία των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Αλσατία, δεν υπάρχει καμία ώθηση για την αλλαγή της κατάστασης.