Δεν υπάρχει αντίφαση μεταξύ της καταπολέμησης των διακινητών ανθρώπων και της αποτροπής των αναχωρήσεων, δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου την Παρασκευή (25 Νοεμβρίου) στο τέλος της έκτακτης συνόδου των υπουργών της ΕΕ για τη μετανάστευση.
Η συνάντηση συγκλήθηκε μετά την κρίση στην Ιταλία στις αρχές Νοεμβρίου, όταν η νέα δεξιά κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι άρχισε μια διελκυστίνδα με μια σειρά από σκάφη ΜΚΟ που διασώζουν επίδοξους μετανάστες που προσπαθούν να διασχίσουν τη Μεσόγειο Θάλασσα.
Η πρόληψη των αναχωρήσεων και η βελτίωση των επιστροφών και των επανεισδοχών ήταν οι κύριες προτεραιότητες που περιέγραψαν οι υπουργοί της ΕΕ την Παρασκευή, οι οποίοι δήλωσαν ότι βρήκαν κοινό έδαφος για τον τρόπο αντιμετώπισης της μετανάστευσης.
Οι κοινές προτεραιότητες της ΕΕ περιλαμβάνουν την πρόληψη «των αναχωρήσεων και την αποτροπή της απώλειας ζωής, την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών της μετανάστευσης και την καταπολέμηση των δικτύων λαθρεμπορίας και τη σημαντική βελτίωση των επιστροφών και των επανεισδοχών».
Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι οι οργανισμοί που συμμετέχουν σε αποστολές έρευνας και διάσωσης στο όφελος των συμφωνιών με τρίτες χώρες.
Η ΜΚΟ «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» υποστήριξε ότι η συμφωνία Ιταλίας-Λιβύης, που ισχύει από το 2017, «συμβάλλει άμεσα και ουσιαστικά στην επαναπροώθηση ανδρών, γυναικών και παιδιών, αλλά και στηρίζει κέντρα κράτησης -που επίσημα ονομάζονται «κέντρα υποδοχής»- όπου οι άνθρωποι υφίστανται απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση, κακοποιούνται και σκοτώνονται».
Σε άλλο σημείο, οι υπουργοί υπογράμμισαν την ανάγκη να δημιουργηθεί ένα «πιο ανθεκτικό σύστημα μετανάστευσης και ασύλου» και να «μεταρρυθμιστεί το σύμφωνο ασύλου και μετανάστευσης της ΕΕ το συντομότερο δυνατό».
Εξέφρασαν επίσης «τη δέσμευση να εντείνουν τις προσπάθειες για την εφαρμογή του μηχανισμού αλληλεγγύης που συμφωνήθηκε από ορισμένα κράτη μέλη τον Ιούνιο».
Πριν από τη συνάντηση, ο Έλληνας υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης σημείωσε ότι ο μηχανισμός εθελοντικής μετεγκατάστασης «θα τοποθετήσει μόνο λιγότερο από το 1% όλων των αφίξεων στις χώρες MED5 φέτος», αναφερόμενος στις χώρες πρώτης γραμμής της μετανάστευσης Ελλάδα, Κύπρο, Ιταλία, Μάλτα και Ισπανία.
Οι υπουργοί αναγνώρισαν επίσης το σχέδιο δράσης της Επιτροπής που παρουσιάστηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα για την κεντρική Μεσόγειο και ζήτησαν να παρουσιαστούν παρόμοια σχέδια από το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ για άλλες μεταναστευτικές οδούς, όπως μέσω των Δυτικών Βαλκανίων.
Το σχέδιο της Επιτροπής σχεδιάστηκε κυρίως για τη «μείωση της παράτυπης και μη ασφαλούς μετανάστευσης» μέσω της συνεργασίας με διεθνείς οργανισμούς και διάφορα κράτη της Βόρειας Αφρικής, όπως το Μαρόκο, η Τυνησία, η Αίγυπτος και η Λιβύη, και για τη δημιουργία «μιας πιο συντονισμένης προσέγγισης όσον αφορά την έρευνα και τη διάσωση» και την προώθηση της εφαρμογής του μηχανισμού εθελοντικής αλληλεγγύης.
Από την πλευρά του, ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Φίλιπο Γκράντι κάλεσε την ΕΕ να «θέσει την ασφάλεια και την αλληλεγγύη στο επίκεντρο της δράσης της στη Μεσόγειο και κατά μήκος όλων των άλλων μεταναστευτικών οδών».
Ο Γκράντι πρόσθεσε ότι «η απελπιστική κατάσταση στη Μεσόγειο δεν αντικαθιστά την ανάγκη ευρύτερων μεταρρυθμίσεων για ένα καλύτερα διαχειρίσιμο και δίκαιο κοινό σύστημα ασύλου, όπως προτείνεται στο Σύμφωνο της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο».
«Αλλά οι άνθρωποι δεν έχουν την πολυτέλεια να περιμένουν», κατέληξε.
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες επεσήμανε επίσης τη «ζωτική σημασία της διάσωσης στη θάλασσα από όλους τους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των σκαφών διάσωσης των ΜΚΟ».