Το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες δηλώνουν έτοιμες να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη παγκόσμια πρόκληση που θέτουν οι εξειδικευμένες βιομηχανικές πολιτικές που ευνοούνται πλέον από τις μεγάλες δυνάμεις, όπως ο αμερικανικός νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού (ΙΡΑ).
Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος περιέχει ένα στοιχείο «εγχώριου περιεχομένου», η πολυετής συντονισμένη βιομηχανική πολιτική σε βασικούς κλάδους από το Πεκίνο και το Green New Deal της Νότιας Κορέας ύψους 135 δισεκατομμυρίων ευρώ έχουν ρίξει τα φώτα της δημοσιότητας σε έναν παγκόσμιο ανταγωνισμό για την ηγεσία στις καθαρές βιομηχανίες.
Υπάρχουν «προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν», εξήγησε ο Ρόμπερτ Χάμπακ, αντικαγκελάριος της Γερμανίας και υπουργός οικονομίας και δράσης για το κλίμα, στο ετήσιο βιομηχανικό συνέδριο της χώρας την Τρίτη (29 Νοεμβρίου) .
«Το επόμενο έτος θα κυριαρχηθεί σίγουρα από τη βιομηχανική πολιτική. Όσοι πιστεύουν ότι θα αφήσουμε τη Γερμανία να καταρρεύσει ως βιομηχανικός τόπος δεν έλαβαν υπόψη τους τη γερμανική βιομηχανία».
«Η διασφάλιση της Γερμανίας ως επιχειρηματικού τόπου, η δημιουργία συνθηκών που θα επιτρέψουν στη βιομηχανία και τη δημιουργία αξίας να παραμείνει εδώ, να παράγει εδώ και να οργανώσει την αύξηση των προϊόντων των μελλοντικών αγορών στη Γερμανία» θα είναι το κλειδί, πρόσθεσε.
«Ευρωπαϊκή, στιβαρή απάντηση» για τις αμερικανικές επιδοτήσεις
Κάθε φορά που η Γερμανία υπόσχεται να επιστρατεύσει τη δημοσιονομική δύναμη πυρός της τέταρτης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο, οι άλλες χώρες της ΕΕ παρακολουθούν με κάποια ανησυχία – το πρόγραμμα κρατικών ενισχύσεων ύψους 200 δισεκατομμυρίων ευρώ του Βερολίνου έχει ήδη προκαλέσει δυσαρέσκεια από τη Βιέννη έως το Παρίσι.
Η Γερμανία σκοπεύει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που προκύπτουν από τον εμβληματικό νόμο της αμερικανικής κυβέρνησης για τη μείωση του πληθωρισμού σε ένα ευρύτερο πλαίσιο της ΕΕ, αντί μέσω της εσωτερικής πολιτικής.
«Η Ευρώπη θα πρέπει να κάνει τα μαθήματά της», σημείωσε ο Χάμπεκ, προσθέτοντας ότι «χρειαζόμαστε τη δική μας ευρωπαϊκή, ισχυρή απάντηση» στον ΙΡΑ.
Η Γαλλία και η Γερμανία «θα αναπτύξουν από κοινού τις στρατηγικές μας», υπογράμμισε. Συγκεκριμένα μέτρα θα έρθουν εντός των επόμενων εβδομάδων, αυξάνοντας την ταχύτητα και την ακρίβεια των κρατικών ενισχύσεων, καθώς και έναν «συμβατό με τον ΠΟΕ κανόνα για το τοπικό περιεχόμενο».
Ο Χάμπεκ θέλει να συνδέσει τον κανόνα με τις εκπομπές CO2 από τις μεταφορές, επιμένοντας ότι «έχει νόημα» να μεταφέρονται τα νέα φιλικά προς το κλίμα προϊόντα με σχεδόν ουδέτερο τρόπο ως προς το CO2 – αντί να μεταφέρονται μέσω ενός ωκεανού.
Ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς της ΕΕ, ο Γάλλος Τιερί Μπρετόν, μίλησε μετά τον Χάμπεκ και συμφώνησε με την αναγκαιότητα μιας ευρωπαϊκής απάντησης στην αμερικανική πολιτική.
Ωστόσο, τόνισε ότι οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ σχετικά με τον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη.
Η Ευρώπη ελπίζει να επιτύχει την εξαίρεση των ευρωπαίων κατασκευαστών από τις υποχρεώσεις «τοπικού περιεχομένου», οι οποίες, όπως επέμεινε ο Χάμπεκ, θα παραβίαζαν το διεθνές εμπορικό δίκαιο.
Το θέμα αυτό θα συζητηθεί επίσης κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας (Trade and Technology Council – TTC), ενός διετούς διατλαντικού φόρουμ, που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Δευτέρα (5 Δεκεμβρίου).
Ο Μπρετόν προειδοποίησε, ωστόσο, ότι «δεν μπορούμε να ποντάρουμε όλα μας τα στοιχήματα σε αυτό». Ούτε ο Μπρετόν ούτε ο Χάμπεκ αναμένουν ότι οι συνομιλίες θα αποφέρουν μεγάλη πρόοδο.
Την περασμένη εβδομάδα, το Παρίσι και το Βερολίνο συμφώνησαν από κοινού να προωθήσουν μια κοινή προσέγγιση για την ενίσχυση της βιομηχανικής πολιτικής της ΕΕ. «Μαζί θέλουμε να δώσουμε ώθηση σε μια ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική που θα ενισχύσει τη μελλοντική μας ανταγωνιστικότητα», εξήγησε ο Χάμπεκ την περασμένη εβδομάδα.
Νέα πλατφόρμα βιομηχανικής πολιτικής της ΕΕ
Την Τετάρτη (30 Νοεμβρίου), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εγκαινιάσει μια «πλατφόρμα καθαρής τεχνολογίας για την Ευρώπη», ανακοίνωσε ο Μπρετόν.
Η νέα πρωτοβουλία θα «παράσχει στήριξη για τη μεταποίηση στην ΕΕ» βασικών βιομηχανιών, όπως η αιολική, η ηλιακή, οι ηλεκτρολύτες, οι αντλίες θερμότητας και το ηλεκτρικό δίκτυο. Το πλαίσιό της προτάθηκε για πρώτη φορά από τη Γερμανία στα τέλη Σεπτεμβρίου, με την ονομασία «Ευρωπαϊκή πλατφόρμα για μετασχηματιστικές τεχνολογίες», αν και η ονομασία φαίνεται να αλλάζει σε εβδομαδιαία βάση.
Συν τοις άλλοις, το «Ευρωπαϊκό Ταμείο Κυριαρχίας», που αναφέρθηκε για πρώτη φορά από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ετήσια ομιλία της τον Σεπτέμβριο, θα πρέπει να παρέχει «επαρκή οικονομική δύναμη πυρός», πρόσθεσε ο Μπρετόν.
«Πιστεύω ότι ήρθε η ώρα να ενθαρρύνουμε τις ιδιωτικές επενδύσεις, που διευκολύνονται από τη στήριξη των κρατικών ενισχύσεων, σε καινοτόμα έργα, αλλά και σε έργα που συμβάλλουν στην κυριαρχία και την ανθεκτικότητα της ΕΕ», εξήγησε ο Μπρετόν.
Επί του παρόντος, το εμβληματικό πρόγραμμα «Σημαντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος» (IPCEI) της ΕΕ ύψους 10 δισεκατομμυρίων ευρώ παρέχει στήριξη σε καινοτόμα έργα, ενώ δεν υποστηρίζεται η τακτική κατασκευή καθαρών τεχνολογιών. Το Βερολίνο, το Παρίσι και ο Μπρετόν επιδιώκουν να το αλλάξουν αυτό.
«Κατά την άποψή μου, [θα πρέπει να] δημιουργήσουμε μια χρηματοδοτική ικανότητα για να εξασφαλίσουμε επενδύσεις σε έργα ενδιαφέροντος για την κυριαρχία της ΕΕ σε όλο το παγκόσμιο βιομηχανικό φάσμα», σημείωσε ο Μπρετόν.
«Αυτή η χρηματοδοτική ικανότητα θα πρέπει να είναι αρθρωτή, να κινητοποιείται γρήγορα, να αντιδρά και να διαφοροποιείται» και να περιλαμβάνει «επιχορηγήσεις, προμήθειες, δάνεια και ίδια κεφάλαια», πρόσθεσε.
Πολιτική υποστήριξη από τις βασικές ομάδες συμφερόντων της Γερμανίας
Η γερμανική βιομηχανία βρίσκεται ήδη υπό πίεση, καθώς οι τιμές της ενέργειας υπερτετραπλασιάστηκαν το 2022. Στις 28 Νοεμβρίου, η εταιρεία συμβούλων PwC προειδοποίησε ότι «βασικοί τομείς της γερμανικής βιομηχανίας δέχονται τεράστιες πιέσεις και κινδυνεύουν να μεταναστεύσουν».
Ο πρόεδρος της γερμανικής βιομηχανικής ένωσης BDI, Ζίγκφριντ Ρούσβουρμ, επανέλαβε παρόμοιες προειδοποιήσεις.
«Η απειλή της φυγής είναι πραγματική», δήλωσε στους δημοσιογράφους στο ετήσιο βιομηχανικό συνέδριο, επικαλούμενος μια έρευνα μεταξύ 600 μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπου το 20% διατύπωσε «συγκεκριμένα σχέδια» για μετανάστευση, τροφοδοτούμενη από τις τιμές της ενέργειας.
Χωρίς επαρκή απάντηση στην ενεργειακή κρίση, ο Μπρετόν προειδοποίησε για «υψηλό κίνδυνο ταχείας αποβιομηχάνισης στην Ευρώπη».
Το σημαίνον συνδικάτο μεταλλουργών IG Metall, με στενούς δεσμούς με το SPD του καγκελάριου Όλαφ Σολτς, επιβεβαίωσε την υποστήριξή του. «Χρειαζόμαστε μια επίθεση στη βιομηχανική πολιτική, ειδικά τώρα, μετά τα χρόνια των κρίσεων» επέμεινε ο Γιόργκ Χόφμαν, επικεφαλής του IG Metall.
[Επιμέλεια: János Allenbach-Ammann/Zoran Radosavljevic]