Ενόψει της πρότασης της Επιτροπής που αναμένεται να υποβληθεί τον Μάρτιο, οι Ολλανδοί παρουσίασαν πέντε τομείς προτεραιότητας για μια «συνεκτική» στρατηγική της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, ώστε να διασφαλιστεί η μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία και να μειωθεί η σημερινή εξάρτηση από την Κίνα.
Για τη μετάβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τα ορυκτά καύσιμα, υλικά όπως το κοβάλτιο, το λίθιο και οι σπάνιες γαίες είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη βασικών τεχνολογιών, όπως οι ανεμογεννήτριες, τα ηλιακά πάνελ και οι μπαταρίες.
Ωστόσο, πολύ λίγα από αυτά προέρχονται από την Ευρώπη.
Ο όρος «κρίσιμες πρώτες ύλες» αναφέρεται σε εκείνες που έχουν μεγάλη σημασία για την οικονομία της ΕΕ και έχουν υψηλό κίνδυνο που συνδέεται με την προμήθειά τους. Η εξασφάλιση αυτών των πρώτων υλών αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να υποβάλει σχετική πρόταση την άνοιξη.
Για να μειωθεί η εξάρτηση από τρίτες χώρες και να διασφαλιστεί ότι οι αλυσίδες εφοδιασμού είναι όσο το δυνατόν πιο ανθεκτικές, οι Ολλανδοί ζητούν η επικείμενη πρόταση της ΕΕ να επικεντρωθεί σε πέντε τομείς που θα καλύπτουν τον εφοδιασμό υλικών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού της.
«Ολοένα και περισσότερο, ο έλεγχος των κρίσιμων πρώτων υλών μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως γεωπολιτικό όπλο εκτός από την οικονομική επιρροή», δήλωσε η Ολλανδή υπουργός Οικονομίας και Κλίματος Μίκι Αντριάανσενς.
Εσωτερικά μέτρα της ΕΕ για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας
Στο non-paper που κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα, οι Ολλανδοί ζητούν την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγικής ικανότητας της ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω της βιώσιμης εξόρυξης και της αύξησης της ικανότητας διύλισης εντός της ΕΕ.
Για να γίνει αυτό, η ΕΕ πρέπει να σκιαγραφήσει τις δυνητικές κρίσιμες ύλες που βρίσκονται ήδη στην ΕΕ και των τόπων όπου μπορούν να υποστούν επεξεργασία, καθώς και των έργων που θα μπορούσαν να τα εκμεταλλευτούν.
Η ΕΕ μπορεί επίσης να στηρίξει την εγχώρια προμήθεια κρίσιμων πρώτων υλών μέσω της αύξησης της κυκλικότητας στον τομέα, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της ποσότητας των χρησιμοποιούμενων υλικών, της επαναχρησιμοποίησης και επισκευής προϊόντων και της ανακύκλωσης.
«Παρόλο που η κυκλικότητα δεν μπορεί να λύσει τη σπανιότητα και την πρόσβαση σε πρώτες ύλες, αποτελεί ένα πολύ σημαντικό μέρος αυτού του συνολικού σχεδίου δράσης», αναφέρεται στο έγγραφο.
Η καινοτομία είναι επίσης απαραίτητη για την αντικατάσταση κρίσιμων υλικών με υλικά με λιγότερο επισφαλείς αλυσίδες αξίας, προστίθεται.
Εξωτερικές συμπράξεις για την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού
Η προοπτική δημιουργίας νέων εταιρικών σχέσεων, μεταξύ άλλων με χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής, για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της εφοδιαστικής αλυσίδας της ΕΕ είναι επίσης καθοριστικής σημασίας σύμφωνα με τους Ολλανδούς. Οι σχέσεις αυτές θα πρέπει «να είναι αποτελεσματικές και να είναι ανθεκτικές στο μέλλον», δήλωσε η Αντριάανσενς.
Αυτή τη στιγμή, η ΕΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα για πολλές κρίσιμες πρώτες ύλες, αλλά «η ύπαρξη ενός ποικίλου φάσματος προμηθευτών αποτελεί κρίσιμο μέρος της αύξησης της ανθεκτικότητας της οικονομίας της ΕΕ», σύμφωνα με το ολλανδικό έγγραφο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διερευνά ήδη τη δημιουργία ενός “Κλαμπ Κρίσιμων Πρώτων Υλών” για να φέρει σε επαφή καταναλωτές και χώρες πλούσιες σε πρώτες ύλες και να εξασφαλίσει «παγκόσμια ασφάλεια εφοδιασμού μέσω μιας ανταγωνιστικής και διαφοροποιημένης βιομηχανικής βάσης».
Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να διασφαλίσει ότι η αλυσίδα εφοδιασμού κρίσιμων πρώτων υλών είναι βιώσιμη και δεν συμβάλλει σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει την προώθηση περιβαλλοντικών, κοινωνικών προτύπων και προτύπων διακυβέρνησης και υπεύθυνες επιχειρηματικές πολιτικές, αναφέρει το ολλανδικό έγγραφο.
«Η υπεύθυνη και βιώσιμη παγκόσμια παραγωγή, η διύλιση και το εμπόριο αποτελούν προϋποθέσεις για την επίτευξη μιας αξιόπιστης αγοράς, επαρκών επενδύσεων και – τελικά – ασφάλειας εφοδιασμού για την ΕΕ», συνεχίζει.
Το έγγραφο προτείνει επίσης στην ΕΕ να παρακολουθεί προσεκτικά ποιες κρίσιμες πρώτες ύλες είναι στρατηγικής σημασίας και πού βρίσκονται οι δυνητικοί κίνδυνοι, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης των υλικών προτεραιότητας για τις διάφορες χώρες της ΕΕ.
Το ολλανδικό non-paper ευθυγραμμίζεται στενά με την Πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, η οποία πρόκειται να δημοσιευθεί την άνοιξη στο πλαίσιο της προσπάθειας της ΕΕ να επαναφέρει την εξορυκτική βιομηχανία, να διαφοροποιήσει τις αλυσίδες εφοδιασμού και να στηριχθεί λιγότερο στην Κίνα, που είναι σήμερα ο μεγαλύτερος προμηθευτής κρίσιμων πρώτων υλών της Ένωσης.