Μετά τη θριαμβευτική επανεκλογή του, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμφανίστηκε έτοιμος για τομές στην οικονομική πολιτική: Άφησε κατά μέρος τα Erdoganomics των αλόγιστων δαπανών και φαραωνικών έργων (χωρίς αντίκτυπο στην καθημερινότητα του πολίτη), επέλεξε έναν φιλικό προς τις αγορές υπουργό Οικονομικών και μία κεντρική τραπεζίτρια, που ανέλαβε να θέσει σε εφαρμογή ό,τι δεν αφέθηκαν να κάνουν την προηγούμενη 4ετία τέσσερις «καρατομημένοι» κεντρικοί τραπεζίτες.
H Χαφιζέ Γκαγέ Ερκάν από τη στιγμή που ανέλαβε το τιμόνι της κεντρικής τράπεζας αύξησε το βασικό επιτόκιο αθροιστικά κατά 3.650 μονάδες βάσης, στο 45%. Αλλά την περασμένη Παρασκευή παραιτήθηκε επικαλούμενη απειλές για τη ζωή της και την ανάγκη να προστατεύσει την οικογένειά της. Ήταν η πρώτη γυναίκα επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, αλλά το 5ο πρόσωπο στη διοίκησή της μέσα σε μόλις 5 χρόνια.
Πρώην τραπεζίτρια της Goldman Sachs και προσωπική επιλογή του «σουλτάνου», είχε όλα τα φόντα να παραμείνει για μεγαλύτερο διάστημα από τους προκατόχους της. Αλλά να που και αυτή αποχωρεί, παραδίδοντας τα ηνία στον έως πρόσφατα αναπληρωτή διοικητή, Φατίζ Καραχάν, ο οποίος προβλέπεται να παραμείνει πιστός στη σφιχτή νομισματική πολιτική.
Τα σενάρια για το εάν πραγματικά παραιτήθηκε οικειοθελώς ή την παραίτησε και αυτή ο πρόεδρος δίνουν και παίρνουν. Αλλά δεν μπορεί κανείς να μην παρατηρήσει πως η αποχώρηση έρχεται σε μία στιγμή κατά την οποία τα στοιχεία δείχνουν πως παρά τη δραματική αύξηση του κόστους δανεισμού, η Τουρκία χάνει τη μάχη με τον πληθωρισμό.
Τον Ιανουάριο ο δείκτης τιμών καταναλωτή ανέβηκε στο 64,86% από 64,77% τον Δεκέμβριο. Οι τιμές δηλαδή που συναντούν οι Τούρκοι καταναλωτές στα ράφια των καταστημάτων είναι περίπου 65% υψηλότερες σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2023, όταν ήδη το κύμα ακρίβειας οδηγούσε εκατοντάδες σε ουρές για «κοινωνικό ψωμί», καθιέρωνε τον μπακλαβά… χωρίς φιστίκι και τα αντικλεπτικά σε βασικά είδη τροφίμων στα σούπερ μάρκετ.
Οι τιμές καλπάζουν, η λίρα βουλιάζει
Ακόμη και σε σχέση με τον Δεκέμβριο οι τιμές σε ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια έκαναν άλμα 17,7%, τα βασικά είδη διατροφής αυξήθηκαν περαιτέρω κατά 5% και το κόστος των μεταφορών κατά 7%. Μερίδα οικονομολόγων σχολιάζει πως οι μηνιαίες αυξήσεις πηγάζουν εν μέρει από την αύξηση του κατώτατου μισθού στις 17.002 τουρκικές λίρες (περίπου 550 ευρώ) – μία αύξηση 100% σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2023. Η αύξηση του μισθού δίνει από τη μία τη «δικαιολογία» για αυξήσεις και από την άλλη δεν σημαίνει τίποτα ιδιαίτερο για τους πολίτες, σε μία συνθήκη, στην οποία οι τιμές καλπάζουν χωρίς έλεγχο και η λίρα καταποντίζεται.
Τον τελευταίο χρόνο το τουρκικό νόμισμα καταγράφει απώλειες 38% έναντι του δολαρίου, ενώ συνολικά την τελευταία 5ετία έχει χάσει το 80% της αξίας του. Ο Μεχμέτ Σίμσεκ, ο «τσάρος» της τουρκικής οικονομίας έχει είναι δύσκολο έργο μπροστά του – σε συνεργασία και με την κεντρική τράπεζα – να σταματήσει την αιμορραγία στη λίρα και στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, διατηρώντας παράλληλα την εμπιστοσύνη του Ερντογάν, αλλά και εκείνη την αγορών. Ελάχιστοι θα ήθελαν να είναι στη θέση του.