Για δεύτερη φορά μέσα σε λίγα χρόνια, το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Γαλλίας ανέστειλε ένα κυβερνητικό διάταγμα που απαγόρευε τις ονομασίες κρέατος για φυτικά προϊόντα, όπως «λουκάνικο για χορτοφάγους» ή «μπιφτέκι», εν αναμονή της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (ΔΕΚ).
Μετά από προσφυγή έξι παραγωγών τροφίμων φυτικής προέλευσης, ο δικαστής προσωρινής δικαστικής προστασίας του Συμβουλίου της Επικρατείας της Γαλλίας ανέστειλε την Τετάρτη (10 Απριλίου) το διάταγμα. Ο νόμος προέβλεπε έναν κατάλογο απαγορευμένων όρων κρεοπωλείου ή αλλαντοποιίας, όπως «μπριζόλα», «εσκαλόπ (σκαλοπίνι)» ή «ζαμπόν», για την εμπορία προϊόντων φυτικής προέλευσης.
Η γαλλική κυβέρνηση υποσχέθηκε να δημοσιεύσει το διάταγμα στις 27 Φεβρουαρίου, καθώς αποτελούσε δέσμευση που ανέλαβε απέναντι στους αγρότες που διαμαρτύρονταν, με στόχο να προστατεύσει τους Γάλλους κτηνοτρόφους και να αποφύγει τη δημιουργία σύγχυσης στους καταναλωτές. Το εν λόγω διάταγμα επρόκειτο να τεθεί σε ισχύ την 1η Μαΐου 2024.
Όμως, το Συμβούλιο της Επικρατείας ανέφερε στην απόφασή του ότι υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για τη νομιμότητα της απαγόρευσης, όπως εξηγείται σε δελτίο Τύπου, ενώ η γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αναμένεται τους επόμενους μήνες.
Στις 29 Ιουνίου 2022, το Συμβούλιο της Επικρατείας είχε ήδη αναστείλει ένα άλλο σχεδόν πανομοιότυπο διάταγμα.
Υπερασπίζοντας τις εταιρείες
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι «μια απαγόρευση από την 1η Μαΐου θα έβλαπτε σοβαρά και άμεσα τα συμφέροντα των εταιρειών που εμπορεύονται αυτά τα προϊόντα».
Θα υποστούν «σημαντική μείωση του κύκλου εργασιών», παρόλο που «οι περισσότερες πωλήσεις αφορούν αυτά τα προϊόντα».
Οι όροι «veggie steak» ή «veggie bacon» έχουν «μερικές φορές χρησιμοποιηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, έχουν καθιερωθεί» και εμφανίζονται ακόμη και σε μενού εστιατορίων, πρόσθεσε το γαλλικό δικαστήριο στην ανακοίνωσή του.
Το διάταγμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε «δαπάνες ιγα αλλαγές στη συσκευασία» και στη «στρατηγική μάρκετινγκ», εξήγησε το Συμβούλιο.
Ευρωπαϊκός νόμος
Οι διατάξεις για το θέμα των ονομασιών κρέατος βασίζονται στον ευρωπαϊκό κανονισμό της 25ης Οκτωβρίου 2011 σχετικά με την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα και στον κανονισμό για την κοινή οργάνωση της αγοράς (ΚΟΑ) στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό δίκαιο, τα προϊόντα με βάση το κρέας – σε αντίθεση με το γάλα – δεν ρυθμίζονται και δεν υπάρχει τίποτα που να εμποδίζει νομικά τη χρήση συνήθων ή περιγραφικών ονομασιών για τα προϊόντα κρέατος.
Ωστόσο, μια πρόσφατη απόφαση του ΔΕΚ ανέφερε ότι το εναρμονισμένο πλαίσιο της ΕΕ για την επισήμανση των τροφίμων «δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη να θεσπίζουν μέτρα που προβλέπουν πρόσθετες υποχρεωτικές ενδείξεις», με τη νομολογία να αναφέρεται στην προέλευση ή την καταγωγή των τροφίμων.
Ερωτηθείσα από το Συμβούλιο της Επικρατείας, το ΔΕΚ αναμένεται να αποφανθεί σχετικά με το διάταγμα για την απαγόρευση του κρέατος τους επόμενους μήνες.
Αθέμιτος ανταγωνισμός
Όπως η Γαλλία, έτσι και η Ισπανία θέλει να βάλει τέλος σε αυτές τις ονομασίες.
Η Ιταλία ενέκρινε επίσης διατάξεις που απαγορεύουν τις ονομασίες κρέατος για προϊόντα φυτικής προέλευσης, στο πλαίσιο νόμου που απαγορεύει την πώληση κρέατος που έχει παραχθεί σε εργαστήρια.
Ωστόσο, η διαδικασία κοινοποίησης της Ρώμης στην ΕΕ ήταν λανθασμένη και δεν είναι σαφές τι θα συμβεί στη συνέχεια.
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας μεταρρύθμισης της ΚΑΠ το 2020, οι ευρωβουλευτές προσπάθησαν να απαγορεύσουν τους όρους σφαγής για τα φυτικά προϊόντα, αλλά το κείμενο τελικά απορρίφθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η απουσία εναρμονισμένων κανόνων στην ΕΕ και ο συνακόλουθος αθέμιτος ανταγωνισμός έχουν επίσης καταγγελθεί από εταιρείες που εμπορεύονται κρέας φυτικής προέλευσης.
Σύμφωνα με το Συμβούλιο της Επικρατείας, «οι ανταγωνιστές τους, οι οποίοι παρασκευάζουν τα προϊόντα τους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, θα μπορούν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν αυτές τις ονομασίες για να πωλούν τα προϊόντα τους στη Γαλλία μετά την 1η Μαΐου».
Επιπλέον, το διάταγμα απαλλάσσει τα προϊόντα «που κατασκευάζονται ή διατίθενται στην αγορά σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε τρίτη χώρα».