Η Βόρεια Μακεδονία προσέρχεται στις κάλπες την Τετάρτη (24 Απριλίου) για την πρώτη ψηφοφορία, από μια σειρά εκλογών που μπορεί να προκύψουν, με καθοριστικό ρόλο για την ένταξη της βαλκανικής χώρας στην ΕΕ.
Ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών της έρχεται εν μέσω μιας διετούς αντιπαράθεσης μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης για το πώς θα αντιμετωπίσει τη γειτονική Βουλγαρία που εμποδίζει την πορεία της προς την ένταξη στην ΕΕ.
Οι σχέσεις μεταξύ Σόφιας και Σκοπίων έχουν επιδεινωθεί εδώ και χρόνια από πικρές διαμάχες σχετικά με τις παρόμοιες γλώσσες και την ιστορία των δύο χωρών.
Το 2022, η Βουλγαρία συμφώνησε σε πρόταση της τότε γαλλικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ να άρει το βέτο της στην ένταξη των Σκοπίων όταν η Βόρεια Μακεδονία προσθέσει τη βουλγαρική μειονότητα στο σύνταγμα της χώρας.
Ο πρόεδρος Stevo Pendarovski και οι κυβερνώντες κεντροαριστεροί Σοσιαλδημοκράτες (SDSM) είναι διατεθειμένοι να προβούν στις τροποποιήσεις, αλλά δεν διαθέτουν τα ποσοστά για να κερδίσουν την κοινοβουλευτική ψηφοφορία.
Το αντιπολιτευόμενο κόμμα VMRO-DPMNE αρνείται να υποχωρήσει, λέγοντας ότι οι όποιες συνταγματικές αλλαγές μπορούν να γίνουν μετά την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ, μια στάση που η κυβέρνηση χαρακτηρίζει μη ρεαλιστική.
Ο πρώτος γύρος εκλογών για την εκλογή προέδρου αποτυπώνει ακριβώς τις δύο αντίθετες απόψεις στο ψηφοδέλτιο, με τον Pendarovski να κινδυνεύει να χάσει από την Gordana Siljanovska-Davkova, η οποία υποστηρίζεται από το δεξιό VMRO-DPMNE.
Παλιοί αντίπαλοι
Οι μακροχρόνιοι πολιτικοί αντίπαλοι, οι οποίοι βρέθηκαν αντιμέτωποι και στις τελευταίες προεδρικές εκλογές του 2019, είναι οι επικρατέστεροι υποψήφιοι σε ένα ψηφοδέλτιο επτά υποψηφίων.
Ο δεύτερος γύρος θα διεξαχθεί στις 8 Μαΐου, την ίδια ημέρα με τις βουλευτικές εκλογές της χώρας.
Ο Pendarovski και το SDSM έχουν υποσχεθεί να ξεκλειδώσουν τις αδιέξοδες συνομιλίες με την ΕΕ και να προωθήσουν τις συνταγματικές αλλαγές στο κοινοβούλιο.
«Η προτεραιότητα του νέου κοινοβουλίου θα είναι η έγκριση των συνταγματικών αλλαγών και αναμένω ότι η διαδικασία αυτή θα ξεκινήσει αμέσως μετά τις εκλογές», δήλωσε.
Η Siljanovska-Davkova και το VMRO-DPMNE, από την άλλη, δήλωσαν ότι η Βόρεια Μακεδονία – η οποία έπρεπε να αλλάξει το όνομά της το 2018 για να διευθετήσει μια ξεχωριστή μακροχρόνια διαμάχη με την Ελλάδα – δεν θα πιεστεί άλλο στο θέμα αυτό.
«Μόνο η ενότητα μπορεί να μας ωθήσει προς τα εμπρός… και να μας κάνει να αισθανθούμε υπερήφανοι», δήλωσε η συνταξιούχος καθηγήτρια νομικής και πρώην βουλευτής σε συγκέντρωση το βράδυ της Δευτέρας.
Η ψηφοφορία της Τετάρτης θα παρακολουθείται στενά ως βαρόμετρο για τις βουλευτικές εκλογές, δήλωσε η αναλύτρια Ana Petruseva, επικεφαλής του παραρτήματος της Βόρειας Μακεδονίας του περιφερειακού πρακτορείου ερευνητικών ρεπορτάζ BIRN.
«Ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών θα αποτελέσει πρόβα τζενεράλε για τις βουλευτικές εκλογές της 8ης Μαΐου και θα αποκαλύψει τη θέση των μεγάλων πολιτικών κομμάτων», δήλωσε στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων AFP.
Τελικός Αλβανός πρόεδρος;
Οι δημοσκοπήσεις έχουν δείξει ότι ο Πενταρόφσκι οδεύει προς την ήττα.
Η Siljanovska-Davkova προηγείται τώρα στις δημοσκοπήσεις με 26% υποστήριξη και ακολουθεί ο Pendarovski με 16%.
Η υποστήριξη των άλλων πέντε υποψηφίων μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας για τον δεύτερο γύρο, πρόσθεσε η Petruseva.
Μεταξύ των πέντε είναι ο υπουργός Εξωτερικών Bujar Osmani, ο οποίος υποστηρίζεται από το αλβανικό κόμμα DUI – εταίρο του κυβερνητικού συνασπισμού – και ο Arben Taravari του αλβανικού συνασπισμού της αντιπολίτευσης.
Το DUI προσέφερε την υποστήριξή του στον δεύτερο γύρο υπό τον όρο ότι οι μελλοντικοί πρόεδροι θα εκλέγονται από τους βουλευτές, κάτι που ελπίζει ότι θα οδηγήσει μια μέρα στην ανάληψη της θέσης από έναν Αλβανό.
Οι Αλβανοί αποτελούν περισσότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της χώρας των 1,8 εκατομμυρίων.
Οι Pendarovski και Siljanovska-Davkova απέρριψαν την ιδέα, λέγοντας ότι είναι πιο δημοκρατικό ο αρχηγός του κράτους να επιλέγεται με άμεση ψηφοφορία.
Οι απλοί ψηφοφόροι, ωστόσο, φαίνεται να ενδιαφέρονται περισσότερο για το πώς θα τα βγάλουν πέρα.
«Ελπίζω ότι όποιος κι αν κερδίσει θα βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο και θα φτιάξει ένα καλύτερο μέλλον, ιδίως για τους νέους», δήλωσε στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων AFP η δημόσια υπάλληλος Sanja Jovanovic-Damjanovska.