Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε με μεγάλη πλειοψηφία την Τετάρτη (24 Απριλίου) την έγκριση νέων κανόνων για τη μείωση των αποβλήτων συσκευασίας, εν μέρει μέσω της προώθησης της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης ορισμένων τύπων συσκευασίας.
Οι κανόνες που εγκρίθηκαν από το Ευρωκοινοβούλιο αποτέλεσαν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και συμφωνίας με τις εθνικές κυβερνήσεις τον Μάρτιο του 2024. Περιλαμβάνουν στόχους για τη σταδιακή μείωση των συσκευασιών (5% έως το 2030, 10% έως το 2035 και 15% έως το 2040) και απαιτούν από τις εθνικές κυβερνήσεις να επικεντρωθούν ιδιαίτερα στη μείωση των πλαστικών αποβλήτων συσκευασίας.
Το 2021, στην ΕΕ παρήχθησαν 84,3 εκατομμύρια τόνοι αποβλήτων συσκευασίας, που αντιστοιχούν σε 188,7 κιλά ανά κάτοικο ή 11 κιλά περισσότερα από ό,τι το 2020.
Απαγορεύσεις μιας χρήσης
Από τον Ιανουάριο του 2030, οι πλαστικές συσκευασίες μίας χρήσης θα απαγορευτούν για τα μη επεξεργασμένα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, τα τρόφιμα και τα ποτά που σερβίρονται σε καφετέριες και εστιατόρια και τις μεμονωμένες μερίδες καρυκευμάτων όπως σάλτσες, κρέμες γάλακτος ή ζάχαρη. Οι μικροσκοπικές συσκευασίες ειδών υγιεινής θα απαγορευτούν επίσης στα ξενοδοχεία, ενώ οι πολύ ελαφριές πλαστικές σακούλες θα απαγορευτούν επίσης από τα καταστήματα.
Επιπλέον, η οδηγία περιορίζει την παρουσία «χημικών ουσιών για πάντα», γνωστών και ως PFAS, στις συσκευασίες που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα.
Ανακύκλωση
Από την 1η Ιανουαρίου 2030, οι περισσότερες συσκευασίες που πωλούνται στην ΕΕ πρέπει να είναι ανακυκλώσιμες και θα κατηγοριοποιούνται με βάση το επίπεδο «ανακυκλωσιμότητάς» τους.
Το 90% των πλαστικών και μεταλλικών δοχείων ποτών μιας χρήσης κάτω των τριών λίτρων πρέπει να συλλέγονται για ανακύκλωση, αν και το κρασί, τα οινοπνευματώδη ποτά, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα εξαιρούνται από αυτή την υποχρέωση.
Οι συσκευασίες θα πρέπει να φέρουν ετικέτα που θα ενημερώνει τους χρήστες για το περιεχόμενο της συσκευασίας, με προθεσμία εφαρμογής τεσσάρων ετών.
Εξαιρέσεις
Οι νέοι κανόνες δεν καθορίζουν συγκεκριμένους στόχους επαναχρησιμοποίησης και επαναπλήρωσης για τα τρόφιμα που λαμβάνονται προς πώληση.
Επικοινωνώντας με το Euractiv, ο Marco Musso, ανώτερος υπεύθυνος πολιτικής για την κυκλική οικονομία στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος, εξέφρασε την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι «το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπέκυψε αρκετές φορές στις ηχηρές πιέσεις του λόμπι για την αναλώσιμη χρήση» και χαρακτήρισε την εξαίρεση «απερίσκεπτη και αδικαιολόγητη».
Τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και οι καφετέριες που πωλούν ποτά ή παρασκευασμένα τρόφιμα για άμεση κατανάλωση θα εξακολουθούν να μπορούν να χρησιμοποιούν τις συσκευασίες για το take away. Ωστόσο, θα πρέπει να δημιουργήσουν συστήματα με τα οποία οι καταναλωτές θα μπορούν να φέρνουν τα επαναγεμιζόμενα δοχεία τους.
Οι κανόνες δίνουν επίσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την εξουσία να θεσπίσει πρόσθετες εξαιρέσεις.
Εφαρμογή
Οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει τώρα να δώσουν την τελική έγκριση για να ενσωματωθεί το κείμενο στο δίκαιο της ΕΕ.
Στην ανακοίνωσή της, η Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Βιομηχανιών Χαρτιού δήλωσε ότι «η βιομηχανία συσκευασίας και οι πολλοί πελάτες της θα πρέπει να συνεργαστούν χέρι-χέρι με τις τοπικές αρχές που είναι υπεύθυνες για την εφαρμογή της νομοθεσίας, ιδίως όσον αφορά τη συλλογή των υλικών ανακύκλωσης, έναν κρίσιμο παράγοντα για την αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης στην ΕΕ.
Ωστόσο, για την Francesca Stevens, Γενική Γραμματέα της EUROPEN, η οποία εκπροσωπεί την αλυσίδα αξίας της βιομηχανίας συσκευασίας, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην εφαρμογή των νέων κανόνων σε εθνικό επίπεδο.
Στο δελτίο Τύπου που εξέδωσε, δήλωσε: «Θα πρέπει επίσης να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις πιθανές προκλήσεις που συνδέονται με την υιοθέτηση πολύπλοκης δευτερογενούς νομοθεσίας και νέων εθνικών νόμων που εισάγουν περισσότερους φραγμούς στην αγορά».