Ο πρώην υπουργός Παιδείας της Γαλλίας Γκαμπριέλ Ατάλ διορίστηκε πρωθυπουργός της χώρας την Τρίτη (9 Ιανουαρίου), λίγους μήνες πριν από τις ευρωεκλογές, με την ελπίδα να χαράξει μια νέα ξεκάθαρη πολιτική γραμμή μετά τη βαριά πολιτική αστάθεια που είχε πλήξει τη δημοτικότητα του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν.
Σε ηλικία 34 ετών, ο Ατάλ γράφει ιστορία ως ο νεότερος και ανοιχτά ομοφυλόφιλος πρωθυπουργός της Γαλλίας. Αντικαθιστά την Ελιζαμπέτ Μπορν, η οποία παραιτήθηκε τη Δευτέρα.
Στενός σύμμαχος του Μακρόν από την πρώτη μέρα, κατείχε τη θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας, ανέβηκε στην ιεραρχία και έγινε υπουργός δημοσίων δράσεων και προϋπολογισμού επιβλέποντας τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, πριν γίνει υπουργός Παιδείας τον Ιούλιο.
«Ξέρω ότι μπορώ να βασιστώ στην ενέργεια και τη δέσμευσή σας για να εφαρμόσουμε την επαναστοχοθέτηση και την αναγέννηση [των πολιτικών στόχων] που έχω ανακοινώσει […] στην υπηρεσία τόσο του Έθνους όσο και του γαλλικού λαού», έγραψε ο Μακρόν στον προσωπικό του λογαριασμό στο X.
Το Μέγαρο των Ηλυσίων επιβεβαίωσε ότι ο Ατάλ είχε αναλάβει να προτείνει ένα νέο υπουργικό συμβούλιο.
Ο διορισμός του νέου πρωθυπουργού αναμένεται να δώσει νέα ώθηση στη δεύτερη πενταετή θητεία του Μακρόν, καθώς πλησιάζει και η έναρξη της εκστρατείας για τις ευρωεκλογές για το Renew Europe, το οποίο τώρα βρίσκεται πολύ πίσω από το ακροδεξιό RN της Μαρί Λεπέν στις δημοσκοπήσεις.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στοιχεία δημοσκοπήσεων από τις 30 Δεκεμβρίου υποδηλώνουν ότι η ακροδεξιά ομάδα Identity and Democracy (ID) θα μπορούσε να αντικαταστήσει τους Ευρωπαίους Φιλελεύθερους (Renew), που προέρχονται από το γαλλικό κόμμα Renaissance του Μακρόν, ως τρίτη δύναμη στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ο διορισμός του Ατάλ έρχεται μετά από αρκετούς μήνες υψηλών πολιτικών εντάσεων, κατά τους οποίους υιοθετήθηκαν δύο νομοσχέδια που δέχθηκαν έντονες κριτικές λόγω έλλειψης απόλυτης πλειοψηφίας για το κόμμα Renaissance στην Εθνοσυνέλευση.
Η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, η οποία αύξησε την ελάχιστη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη, αποτέλεσε πηγή σημαντικών αντιπαραθέσεων με τα συνδικάτα να διαμαρτύρονται στους δρόμους τους πρώτους τρεις μήνες του 2023.
Το τελικό κείμενο εγκρίθηκε μέσω του συνταγματικού εργαλείου «49,3″», το οποίο μπορεί να επιβάλει την ψήφιση ενός νομοσχεδίου από το κοινοβούλιο χωρίς ψηφοφορία, εφόσον η επακόλουθη ψήφος δυσπιστίας πέσει στο κενό- και για το νομοσχέδιο για τις συντάξεις έπεσε μόνο εννέα ψήφους έξω.
Τον Δεκέμβριο, υπήρξε επίσης και η συζήτηση για την υιοθέτηση ενός αμφιλεγόμενου νομοσχεδίου για τη μετανάστευση. Το περιεχόμενό του επηρεάστηκε τελικά σε μεγάλο βαθμό από τις προτάσεις της δεξιάς και της ακροδεξιάς σχετικά με την «εθνική προτίμηση» και τον περιορισμό της πρόσβασης των μεταναστών σε παροχές και υπηκοότητα – εξασφαλίζοντας με τη σειρά τους ψήφους βουλευτών των συντηρητικών Les Républicains (LR) και του ακροδεξιού Rassemblement National (RN).
Διαχωρισμός προοδευτικών/λαϊκιστών
Ο Μουτζτάμπα Ράχμαν, διευθύνων σύμβουλος Ευρώπης της Eurasia Group, μιας παγκόσμιας συμβουλευτικής εταιρείας με επιρροή, έγραψε σε σημείωμά του ότι ο Ατάλ «θα γίνει το de facto πρόσωπο του Μακρονισμού στις ευρωπαϊκές εκλογές του Ιουνίου».
Ο νεαρός πρώην υπουργός Παιδείας εκτιμάται ότι θα έχει «φωτογένεια, [θα είναι] εύγλωττος και μαχητικός», αντιμετωπίζοντας τον επικεφαλής υποψήφιο της ακροδεξιάς, Τζορντάν Μπαρντελά, ηλικίας 28 ετών, επίσης ένα ανερχόμενο αστέρι, αναφέρει το σημείωμα.
Ο δημοσκόπος Ματιέ Γκαγιάρ δήλωσε στο Euractiv ότι «αν μη τι άλλο, μόνο λόγω της ηλικίας και της αφοσίωσής του, [ο Ατάλ] μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση του διαχωρισμού προοδευτικών/λαϊκιστών που ο Μακρόν δημιούργησε τόσο αποτελεσματικά το 2019» για τις τελευταίες ευρωεκλογές.
Εν τω μεταξύ, ο αριστερός ευρωβουλευτής του Place Publique Ραφαέλ Γκλυκσμάν, θεωρείται επίσης ένας υποψήφιος με σημαντική επιρροή, παίρνοντας το προβάδισμα.
Ο διορισμός του Ατάλ θα μπορούσε να συμβάλει στο να αποκοπεί τελικά η γαλλική κυβέρνηση από το νομοσχέδιο για τη μετανάστευση – και τη φαινομενική συμμαχία της με την ακροδεξιά – και να δώσει έναν νέο τόνο ενόψει των εκλογών.
Θα μπορούσε επίσης να προσελκύσει πιο συντηρητικούς ψηφοφόρους, καθώς το συντηρητικό κόμμα Les Républicains πρόκειται να χωριστεί στα δύο μεταξύ των φιλελεύθερων συντηρητικών και εκείνων που είναι έτοιμοι να συνεργαστούν στενά με τους ομολόγους του RN.
«Είναι πολύ ξεκάθαρα ταυτισμένος από τους Γάλλους ψηφοφόρους ως υπουργός πρώτης γραμμής», δήλωσε ο Γκαγιάρ στο Euractiv. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι βρίσκεται στην κορυφή των charts ως το αγαπημένο πολιτικό πρόσωπο της Γαλλίας τους τελευταίους δύο μήνες.
Τον Αύγουστο πρωτοστάτησε επίσης σε μια εκστρατεία κατά των Abayas στα σχολεία, του παραδοσιακού μουσουλμανικού γυναικείου ενδύματος που θεωρείται ότι θέτει σε κίνδυνο τις αρχές της laïcité (Κοσμικισμός) – τη ριζοσπαστική μορφή κοσμικότητας της Γαλλίας -, ένα θέμα πο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους δεξιούς ψηφοφόρους.
«Κρέμονται από τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων»
Ωστόσο, ο διορισμός προκάλεσε έντονες επικρίσεις από την πολιτική αντιπολίτευση, για την οποία ο διορισμός του Ατάλ αποτελεί απλώς συνέχεια της φιλελεύθερης πολιτικής του Μακρόν.
«Γίνεται πολύς θόρυβος για το τίποτα», δήλωσε η Ορόρ Λαλούκ, ευρωβουλευτής του Place Publique και δεξί χέρι του Γκλυκσμάν, στο Euractiv, στηλιτεύοντας την «ακραία συγκέντρωση της εξουσίας» του Μακρόν.
Κατηγόρησε περαιτέρω την κοινοβουλευτική ομάδα Renew του Μακρόν ότι «δεν κατάφερε να αποτελέσει αντίβαρο στο Συμβούλιο της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή» – μια πραγματικότητα που ο διορισμός του Ατάλ δεν θα αλλάξει.
Εν τω μεταξύ, ο ακροαριστερός ηγέτης Ζαν-Λίκ Μελανσόν, ένας άλλος αυστηρός επικριτής των πολιτικών του Μακρόν, έγραψε στο X το εξής: «Ο ρόλος του πρωθυπουργού εξαφανίζεται. Ο προεδρικός μονάρχης είναι μόνος με την αυλή του. Αλίμονο στα έθνη των οποίων οι πρίγκιπες είναι παιδιά».
Ο Ατάλ ως πρωθυπουργός είναι πιθανό να δημιουργήσει μια σχετική ώθηση στα ποσοστά της κυβέρνησης στις δημοσκοπήσεις, όπως προβλέπει ο Γκαγιάρ, «αν και αυτό είναι απίθανο να διαρκέσει μέχρι τις παραμονές των εκλογών», που θα γίνουν στις 6-9 Ιουνίου.