Τα ξεσπάσματα του Erdogan, που προορίζονταν κυρίως για εγχώρια κατανάλωση, αποτελούσαν μεν ένα μικρό πρόβλημα – σίγουρα όμως όχι αρκετά μεγάλο για τη Δύση ώστε να πάρει την απόφαση να εγκαταλείψει την Τουρκία.
Δυστυχώς, έφτασε η στιγμή να παραδεχτούμε ότι το πρόβλημα είναι πιο σοβαρό: ουσιαστικά, η Τουρκία έχει από μόνη της εγκαταλείψει τη Δύση.
Οι πράξεις του Erdogan συμπίπτουν πλέον με τα λόγια του. Η απόφασή του να παραλάβει τα ρωσικά συστήματα πυραυλικής άμυνας S-400 αποτελεί μια ενέργεια κατά του ΝΑΤΟ: οι αξιωματούχοι της Δύσης προειδοποιούν εδώ και καιρό όσον αφορά τη συγκεκριμένη αγορά, λέγοντας ότι τα συστήματα θα μπορούσαν να θέσουν σε σοβαρό κίνδυνο την άμυνα του ΝΑΤΟ παρέχοντας στους Ρώσους τεχνικούς πρόσβαση σε ζωτικής σημασίας πληροφορίες που αφορούν τα αμερικανικά και ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη. Επίσης, η Τουρκία έχει κλιμακώσει την ένταση με την Ευρώπη στέλνοντας σκάφη για γεώτρηση φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο, σε περιοχές που διεκδικεί η Κύπρος.
Πρόκειται για εσκεμμένες προκλήσεις. Η Τουρκία θα μπορούσε να επιλέξει να αγοράσει πυραυλικά συστήματα εγκεκριμένα από το ΝΑΤΟ με συγκρίσιμες δυνατότητες. Θα μπορούσε ακόμη να επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση να μεσολαβήσει στο ζήτημα της Μεσογείου. Αντί γι’ αυτό, ο Erdogan φαίνεται πως έχει υπολογίσει ότι με την αμερικανική επιρροή να μειώνεται στην περιοχή, τα συμφέροντα ασφαλείας του εξυπηρετούνται καλύτερα από μια συμμαχία με τη Ρωσία και ότι ο Πρόεδρος Donald Trump θα τον αφήσει ελεύθερο για αλλαγή πλευράς. Πιστεύει επίσης ότι η Δύση δεν θα έχει το σθένος να επιβάλλει σημαντικές κυρώσεις.
Τώρα όμως πρέπει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες. Η ΕΕ βρίσκεται ήδη στη διαδικασία παγώματος των επαφών υψηλού επιπέδου με την Τουρκία και έχει αρχίσει να διακόπτει την οικονομική της βοήθεια. Δεδομένου ότι η Άγκυρα δέχεται τέτοιου είδους μέτρα, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να προχωρήσουν περισσότερο και να επιβάλουν κυρώσεις κατά των τουρκικών εταιρειών που εμπλέκονται στις γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο. Κάτι τέτοιο θα αποθάρρυνε την περαιτέρω τυχοδιωκτική στάση της Άγκυρας στη θάλασσα.
Οι ΗΠΑ θα πρέπει να προχωρήσουν ακόμα περισσότερο. Το γεγονός ότι ο Πρόεδρος Trump απαγόρευσε στην Τουρκία να παραλάβει τα αεροσκάφη F-35 που αγόρασε, αποτελεί μια καλή αρχή.
Επιπλέον, η κυβέρνησή του την απομακρύνει από το πρόγραμμα παραγωγής εξαρτημάτων για τα συγκεκριμένα αεροσκάφη. Αφού απείλησε να το πράξει, ο Λευκός Οίκος δεν έχει τη δυνατότητα να ακολουθήσει μια πιο ήπια γραμμή χωρίς αλλαγή συμπεριφοράς.
Έπειτα, η κυβέρνηση διαθέτει έναν μακρύ κατάλογο κυρώσεων από τον οποίο μπορεί να επιλέξει, συμπεριλαμβανομένης της δέσμευσης των περιουσιακών στοιχείων ανώτατων αξιωματούχων, της παρεμπόδισης χορήγησης μεγάλων δανείων στην Τουρκία ή της πλήρους απομάκρυνσής της από το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ. Στόχος θα πρέπει να είναι να τεθούν περιορισμοί αλλά γρήγορα οι ποινές να αυξηθούν, εκτός κι αν ο Erdogan επανεξετάσει τους λάθος υπολογισμούς του και βάλει διαπιστωμένα στον πάγο τον ρωσικό εξοπλισμό.
Αν αυτό αποτύχει, οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους θα πρέπει να αντιμετωπίσουν ένα μεγαλύτερο ερώτημα: μπορεί η Τουρκία να θεωρηθεί γενικότερα αξιόπιστος σύμμαχος; Παρ’ όλο που οι κανόνες του ΝΑΤΟ δεν επιτρέπουν την αποπομπή ενός μέλους, υπάρχουν σοβαρά πρακτικά ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν, συμπεριλαμβανομένης της παρουσίας δυτικού στρατιωτικού προσωπικού και εξοπλισμού – κυρίως πυρηνικών όπλων – στις βάσεις του ΝΑΤΟ στην Τουρκία. Τα τελευταία χρόνια, ορισμένοι επικεφαλής του ΝΑΤΟ αναζήτησαν στη Μέση Ανατολή εναλλακτικές τοποθεσίες για τις βάσεις αυτές. Η άφιξη των συστημάτων S-400 θα μπορούσε να επιταχύνει την έρευνά τους.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Erdogan έκανε την επιλογή του σε αυτή τη διαμάχη. Η Δύση θα πρέπει να τον πιστέψει, αλλά και να προετοιμαστεί να προχωρήσει χωρίς αυτόν.